Classicisme en neoclassicisme

Het classicisme en het neo-classicisme zijn sterk beïnvloed door de antieke Griekse en of Romeinse cultuur. De term classicisme heeft een ruimere betekenis dan het woord neo-classicisme. Classicisme kan aangewend worden voor allerlei vormen van kunst die teruggrijpen naar de Griekse of Romeinse oudheid. De renaissance kan op deze wijze beschouwd worden als een vorm van classicisme.

De term neoclassicisme verwijst specifiek naar het classicisme rond 1760 tot grofweg 1840. Deze stijl is een reactie op de overvloedige vormentaal die onder andere tot uiting komt in de rococostijl. Zuiverheid van vorm en harmonische proporties werden nagestreefd. Volgens vele kunstenaars, kunstkenners, architecten en architectuurliefhebbers was ideale schoonheid bereikt in de klassieke oudheid.

Ravishment of Psyche
Canova, Antonio
Buy this Art Print at AllPosters.com

Grote belangstelling voor de klassieke oudheid leidt tot vele archeologisch ontdekkingen. De beeldende kunst en architectuur zijn door nieuwe archeologische vondsten (onder meer Herculaneum en Pompeï) en inzichten beïnvloed. Nieuw is ook de belangstelling voor de uit de oudheid daterende restanten in Griekenland. Voorheen was men hoofdzakelijk geïnteresseerd in de Romeinse monumenten in Italië.

Het rationalisme heeft eveneens bijgedragen tot het ontstaan van een neoclassicistische stijl. Het rationalisme en de verlichting hebben immers hun wortels in de klassieke oudheid, de renaissance en het humanisme. De voorkeur van de rationalisten voor de klassieke oudheid laat zich dus logisch verklaren.

The Bather of Valpincon, 1808
Ingres, Jean-Auguste-Dominique
Buy this Art Print at AllPosters.com

In die tijd is grote bewondering voor kunstenaars uit voorafgaande perioden die tot de klassieke traditie werden gerekend. Zowel de beeldende kunst als de architectuur zijn sterk beïnvloed door 'classicisten' uit de periode vanaf de renaissance tot en met het neo-classicisme. Italiaanse kunstenaars uit de zestiende eeuw zijn bijvoorbeeld zeer geliefd bij de neo-classicisten.

Onder de schilders behoort Ingres (1870-1867) tot de bekendste neo-classisisten, onder de beeldhouwers Canova (1757-1822) en Thorwaldsen (1768-1844). Bekende architecten zijn onder andere Ledoux ( 1736-1806) , boullée (1728-1799) en Soufflot (1713-1780)

Ledoux-La Saline Royal
Buy this Art Print at AllPosters.com

De term neoclassicisme is pas sinds halverwege de negentiende eeuw in gebruik genomen. Tot die tijd sprak men over de 'ware stijl'. Deze benaming geeft weer hoe men tegen kunst aankeek.